Afrykańskie akwarium na Uniwersytecie Gdańskim

Zdjęcie

Akwarium Malawi, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego, fot. P.Rutkowski, UG

/ 

Akwarium uruchomiono na Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego i oddaje ono w pełni biotop afrykańskiego jeziora Malawi. Zostało ono zarybione 360 rybami pielęgnicowatymi.

Jezioro Malawi (dawniej Niasa) to zbiornik wodny pochodzenia tektonicznego o powierzchni 31 000 km kw. leżący na terytorium trzech państw: Tanzanii, Mozambiku i Malawi. Jest trzecim największym w Afryce i dziewiątym na świecie zbiornikiem słodkowodnym, o maksymalnej głębokości 706 m i długości brzegu ok. 600 km.

Roślinność jeziora jest bardzo skąpa, przez co jego wody są bardzo przejrzyste, a temperatura w nim panująca wynosi 20 - 28 °C. Na jeziorze znajduje się wiele wysp, największe z nich to Likoma i Chizumulu. Akwen otaczają góry dochodzące do 3000 m. Odkrywcą i pierwszym badaczem jeziora był David Livingstone, który przybył nad jego brzegi w 1859 roku.

Obszar na południowym krańcu jeziora, położony w granicach państwa Malawi, od 1980 roku objęty jest ochroną w ramach Parku Narodowego Jeziora Malawi (ang. Lake Malawi National Park). Żyje tam wiele gatunków ryb występujących tylko na tym obszarze i będących kluczowym przykładem specjacji czyli procesu biologicznego, w wyniku którego powstają nowe gatunki tych organizmów. Park wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1984 roku.

Wydział Biologii UG ze względu na największą w Afryce bioróżnorodność wybrał to jezioro na model biocenozy do badań naukowych, zarówno naukowców jak i studentów. Obecnie w akwarium można obejrzeć 360 ryb pielęgnicowatych będących przedstawicielami 15 gatunków; w jeziorze żyje jednak około 600 charakterystycznych dla tego akwenu gatunków pielęgnic. Ich zróżnicowanie następowało prawdopodobnie wskutek doboru płciowego oraz odmiennych preferencji pokarmowych. Wiele gatunków pielęgnicowatych z jeziora Malawi to gatunki siostrzane. Ich budowa i zachowanie są bardzo zbliżone, ale aktywne płciowo samce różnią się ubarwieniem i układem plamek, a samice wybierają konsekwentnie partnerów określonego koloru. Pogłębia to izolację rozrodczą i jest podstawą do twierdzenia, że mamy do czynienia z odrębnymi gatunkami, a nie odmianami barwnymi jednego gatunku. Dzięki temu można będzie prowadzić barania nad doborem naturalnym i różnicowaniem gatunków. Budowa akwarium została dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz ASTE Sp. z o.o. w Gdańsku.

MW