NCN o badaniach z udziałem ludzi

Narodowe Centrum Nauki wydało zalecenia dotyczące badań na ludziach. Zalecenia dotyczą wszystkich typów badań, których wykonawcy starają się o granty NCN.

Zdjęcie

Narodowe Centrum Nauki wydało zalecenia dotyczące badań na ludziach /123RF/PICSEL
Narodowe Centrum Nauki wydało zalecenia dotyczące badań na ludziach
/123RF/PICSEL

Narodowe Centrum Nauki opublikowało zalecenia dotyczące badań przeprowadzanych na ludziach. Mają one, według Centrum umożliwić realizowanie "badań o wysokiej  jakości, publikowanych w wydawnictwach o zasięgu międzynarodowym, co wymaga zapewnienia zgodności tych badań ze wskazanymi standardami" oraz stworzenie "mechanizmów służących zapewnieniu prowadzenia badań naukowych z poszanowaniem godności istoty ludzkiej oraz jej podstawowych praw i wolności, uwzględniających zasady i standardy etyczne".

NCN stwierdza, iż istniejące w polskim porządku prawnym regulacje dotyczące obowiązków uzyskiwania zgody lub opinii komisji etycznych, dotyczą tylko pewnej grupy badań prowadzonych na ludziach pod auspicjami Narodowego Centrum Nauki. W związku z tym NCN zwraca się do jednostek naukowych oraz wszystkich innych instytucji korzystających z jego grantów, aby powołały u siebie osobne komisje etyczne dla badań prowadzonych na ludziach. Centrum nie narzuca, jakie miałyby to być komisje i kto miałby w nich zasiadać, poza stwierdzeniem iż muszą to być osoby "posiadające odpowiednie  kwalifikacje specjalistyczne oraz odznaczające się wysokim autorytetem moralnym".

Reklama

Wszyscy badacze, którzy na terenie danej instytucji planują wykonywanie badań na ludziach powinni uzyskać zgodę takiej komisji. Dotyczy to badan absolutnie wszelkiego typu i we wszystkich dyscyplinach naukowych. Od uzyskania pozytywnej opinii takiej komisji NCN uzależnia prowadzenie badań m.in. na dzieci i młodzieży do lat 12, osobach niepełnosprawnych intelektualnie, osobach, których zgoda na udział w badaniu nie jest do końca dobrowolna np. studenci, uczniowie, więźniowie, żołnierze, policjanci, pracownicy firm (gdy badanie prowadzone jest w ich miejscu pracy), zwłaszcza zaś "osoby, które wyrażają zgodę na udział w badaniu na podstawie nieprawdziwych informacji o celu i przebiegu badania (instrukcje maskujące, decepcja) lub w ogóle nie wiedzą, że są osobami badanymi (w tzw. eksperymentach naturalnych)".

Zgoda komisji etycznej jednostki naukowej jest konieczna także w przypadku badań na osobach chorych terminalnie i członkach ich rodzin, ofiarach katastrof, traum wojennych, pacjentach leczonych z powodu zaburzeń psychotycznych. Niezbędna jest ona także jeśli badania są wyczerpujące lub długotrwałe, mają prowadzić do zmiany zachowania człowieka bez  bezpośredniej  ingerencji  w  działanie  mózgu  np. treningi poznawcze, psychoterapia, psychokorekcja itp. (dotyczy to również sytuacji, gdy zamierzona interwencja ma przynieść korzyść badanemu np. usprawnić jego pamięć) oraz kiedy dotyczyć będą "kwestii kontrowersyjnych (np. aborcja, in vitro, kara śmierci) albo wymagające zachowania  szczególnej  delikatności  i  rozwagi (np.  przekonań religijnych lub postaw wobec grup mniejszościowych)".

Zgoda komisji etycznej nie jest wymagana, w przypadku planowanych badań konieczna jest "zgoda innej komisji lub organu" albo zgoda taka jest wymagana z racji przepisów prawa.

MW

Artykuł pochodzi z kategorii: Innowacje - Biznes i nauka

Więcej na temat:badania | Narodowe Centrum Nauki

Zobacz również

  • Start-upy medyczne pomogą w diagnozie i leczeniu

    Asystent rehabilitacji dla pacjentów, biodegradowalny opatrunek, stabilizator kręgosłupa czy mobilny system do genetycznej identyfikacji zakażeń – to innowacyjne projekty start-upów, które zostaną... więcej