Prestiżowy grant ERC dla Polaka
Prof. Grzegorz Pietrzyński z Obserwatorium Astronomicznego UW otrzymał prestiżowy grant europejski ERC na badania związane z pomiarem odległości astronomicznych. Jest to jeden z nielicznych grantów ERC dla Polaków.
Zdjęcie
Jest to 12. grant Europejskiej Rady ds. Badań dla UW. Przyznano go prof. Pietrzyńskiemu jako Advanced Grant w wysokości 2,4 mln euro na badania o tytule "A sub-percent distance scale from binaries and Cepheids". W jego trakcie ma zostać wyznaczony bardzo istotny dla astronomii parametr Hubble'a i to z dokładnością do 1 proc.
Advanced Grant jest przeznaczony dla badaczy z ugruntowaną pozycją naukową, którzy mają doświadczenie w kierowaniu zespołami badawczymi. Do konkursu o grant tym razem zgłosiło się prawie 2000 liderów grup z całej Europy.
Parametr Hubble'a, który ma badać prof. Pietrzyński, jest tą wielkością, która określa tempo ekspansji Wszechświata. Poznanie tej wielkości jest więc kluczowe dla określenia w jakim tempie się on rozszerza. W 2011 roku odkryto jego przyspieszoną ekspansję, potwierdzając jednocześnie istnienie ciemnej energii, która stanowi 70 proc. Wszechświata. Od poznania wartości parametru Hubble'a zależą więc badania nad ciemną materią, zaś parametr ten można określić doświadczalnie, wykonując pomiary odległości do bardzo odległych obiektów. Pierwszą metodą jest najpierw pomiar znanych odległości od obiektów astronomicznie bliskich, skalibrowanie według tych pomiarów instrumentów i następnie określanie odległości do peryferyjnych obiektów Wszechświata. W efekcie powstaje tzw. kosmiczna drabina odległości. Jak się jednak okazuje, najtrudniejsza jest ta pierwsza kalibracja i tym ma się zająć prof. Grzegorz Pietrzyński wraz ze swoim zespołem.
Bedzie on dokonywał pomiarów do pobliskich galaktyk za pomocą dwóch metod: Cefeid i gwiazd zaćmieniowych. Ostatnie, udane prace zespołu pozwoliły na określenie odległości do Wielkiego Obłoku Magellana z dokładnością do 2,2 proc., która stanowi obecnie najsolidniejsze fundamenty do wyznaczenia parametru Hubble'a z dokładnością do około 3 proc. Jednak to zbyt duże przybliżenie i obecnie w projekcie planuje się wyznaczenie odległości do kilku pobliskich galaktyk z dokładnością rzędu 1 proc., co pozwoli na pomiar parametru Hubble'a z dokładnością 1 proc.
Partnerami w badaniach ERC będą Centre National de la Recherche Scientifique we Francji oraz Universidad de Concepcion w Chile.
MW
Artykuł pochodzi z kategorii: Innowacje - Euro na innowacje
Zobacz również
-
Pandemia COVID-19 i wprowadzony z nią lockdown, zmusiły polskie firmy do pracy na zasadach, które przed marcem tego roku były nie do pomyślenia. W przeważającej części z korzyścią dla konsumenta.... więcej
