Polska zanieczyszczona światłem

Poniedziałek, 22 lutego 2016 (06:00)

Według Centrum Badań Kosmicznych aż 96,8 proc. powierzchni Polski jest zanieczyszczone światłem. Powoduje to zaburzenia nastroju, snu czy metabolizmu.

Zdjęcie

Według danych satelitarnych nad 18 proc. powierzchni Ziemi niebo zanieczyszczone jest światłem /123RF/PICSEL
Według danych satelitarnych nad 18 proc. powierzchni Ziemi niebo zanieczyszczone jest światłem
/123RF/PICSEL

Zanieczyszczenie światłem to według definicji naukowej emisja światła w złym kierunku, np. kiedy źródła światła oświetlają nie tylko chodniki czy ulice, ale także okna, ściany budynków czy drzewa lub trawniki. Jest ono powszechne, bowiem nawet 60 proc. światła ze zwykłych nieosłoniętych lamp jest wysyłane w niewłaściwą stronę. Jest to tzw. łuna miejska, widoczna zwłaszcza nad dużymi miastami, co powoduje, iż jednym ciałem niebieskim, jakie widzą ich mieszkańcy, jest Księżyc. Jak powiedział Polskiej Agencji Prasowej dr Andrzej Kotarba z Centrum Badań Kosmicznych PAN, prowadzącego badania nad zanieczyszczeniem światłem, "zaburza ono gospodarkę hormonalną zwierząt, zwłaszcza wytwarzanie melatoniny - substancji odpowiedzialnej za synchronizację wewnętrznego zegara biologicznego". W przypadku ludzi zaś nocna ekspozycja na światło prowadzi do zaburzeń snu, metabolizmu (co powoduje otyłość) czy nastroju, co może powodować manię i depresje, a nawet zwielokrotnia ryzyko nowotworu.

Światło w mieście niewłaściwie eksponowane powoduje, iż niektóre ptaki i owady zostają zwabione do stref świetlnych, generowanych przez lampy i krążą w nich aż padną z wyczerpania. Zaobserwowano także zaburzenia orientacji u zwierząt migrujących i nocnych.

Reklama

Według danych satelitarnych nad 18 proc. powierzchni Ziemi niebo zanieczyszczone jest światłem. Na obszarach tych mieszka 63 proc. ludności Ziemi. W Polsce, ze względu na tworzenie się silnych ośrodków miejskich i tras szybkiego ruchu, zanieczyszczone światłem jest 96,8 proc. nieba. Jak zauważa dr Kotarba wolne od tego zanieczyszczenia są tylko Karpaty i Sudety, czyli obszary najbardziej odludne. Mimo wszystko, naukowcy z CBK PAN sądzą, iż wskaźniki zanieczyszczeń są trochę zawyżone, jako że pochodzą z danych globalnych opracowanych około dekady temu, a pozyskanych przy pomocy technologii satelitarnych z lat 60-70 ubiegłego wieku. Być może, choć światła ogólnie jest mniej, to nie są wolne od niego obecnie nawet najbardziej odludne obszary naszego kraju, jak góry. Naukowcy znaleźli jednak kilka ciemnych miejsc nocnego nieba nad Polską północno-wschodnią.

Obecnie prowadzą też prace nad aktualnym zróżnicowaniem zanieczyszczenia nocnego nieba na różnych obszarach naszego kraju. Zostanie skonstruowana interaktywna mapa oraz model komputerowy wyliczający jasność nocnego nieba m.in. przy użyciu nowych danych meteorologicznych oraz zdjęć z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Badacze z CBK PAN chcą także zainstalować na obszarze naszego kraju więcej niż 10 wyspecjalizowanych czujników, które będą mierzyły sztuczne rozświetlenie nieba.

Model komputerowy, przygotowany przez badaczy umożliwi stwierdzenie, jak zjawisko zaśmiecenia niebo rozprzestrzenia się w całej Polsce i na jej poszczególnych obszarach. Bedzie też można określić jasność nieba niemal w każdym punkcie kraju i stwierdzić, jakie zmiany przyniosłaby np. modernizacja oświetlenia ulicznego. Zostanie przygotowana także interaktywna mapa nasycenia światłem, tak aby można było określić natężenie zanieczyszczenia na danym obszarze. mapy te umożliwią modernizacje oświetlenia, stworzenie nowych szlaków migracji dla zwierząt czy pełniejszą ich ochronę. Za dwa lata pojawią się pierwsze eksperymentalne mapy dla wielkich miast m.in. Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia i Poznania, zaś mapa dla całej polski, która będzie ogólnodostępna w Internecie, powinna być gotowa za trzy lata. cały projekt zostanie ukończony w czasie najbliższych 5 lat.

MW

Artykuł pochodzi z kategorii: Innowacje - Wiadomości