Terapia borowo-neutronowa w reaktorze Maria

Umowę o dostarczenie płytek zawarto na targach ATOMEXPO w Moskwie; podpisali ją dyrektor NCBJ - prof. Krzysztof Kurek i wiceprezydent kompanii TVEL, Oleg Grigoriev. Płytki zostaną umieszczone w przebudowywanym właśnie kanale H2 reaktora badawczego Maria i w nim prowadzone będą prace nad terapią borowo-neutronową (BNCT - Boron Neutron Capture Therapy).

BNCT oznacza wprowadzenie do tkanek pacjenta związków boru, stosunkowo bezpiecznych dla zdrowia i osadzenie ich przez dwie godziny w tkance nowotworowej. Później następuje kilkunastominutowy zabieg napromieniowania wiązką neutronów epitermicznych, co powoduje iż atomy boru w tkankach rozpadają sie na cząstki alfa i atom litu.

W efekcie powstają wysokoenergetyczne cząstki działające na obszarze subkomórkowym (czyli samej komórki), co powoduje iż niszczone są komórki nowotworowe, zaś nie naruszana zdrowa tkanka. Terapia tego typu umożliwia leczenie np. glejaków wielopostaciowych, nowotworów szyi i karku, nowotworów okrężnicy, czerniaków złośliwych i podobnych nowotworów radioodpornych, których dotąd nie można było leczyć naświetlaniami.

"Zakupione płytki uranowe umieścimy w specjalnym konwerterze uranowym. Dzięki temu otrzymamy wiązkę neutronów epitermicznych o parametrach potrzebnych do prowadzenia badań nad terapią BNCT. Mamy nadzieję, że jeszcze w tym roku rozpoczniemy prace badawcze na wiązce neutronów termicznych, a w przyszłym, po dostarczeniu płytek i uruchomieniu konwertera, na wiązce neutronów epitermicznych właściwych dla terapii BNCT. Polski reaktor Maria, ze względu na swoje unikatowe właściwości takie jak np. wysoki strumień neutronów, doskonale nadaje się do prowadzenia tak innowacyjnych projektów" - twierdzi kierownik Pracowni Dozymetrii Promieniowania Mieszanego NCBJ dr inż. Michał Gryziński.

Do niedawna terapię BNCT prowadzono tylko w badawczych reaktorach jądrowych, ale obecnie trwają prace nad zbudowaniem specjalnego generatora, wytwarzającego wiązkę neutronów o ustalonych parametrach, który można byłoby zainstalować bezpośrednio w szpitalu onkologicznym. W prace te zaangażowane są m.in. Japonia, Argentyna, Włochy, Chiny i Rosja.

"Konsorcjum koncernów Mitsubishi-Sumitomo przewiduje, że już w przyszłym roku pojawią się pierwsze takie urządzenia w obrocie komercyjnym. Obecnie na ukończeniu są dwa prototypy w szpitalach uniwersyteckich w Japonii. Zanim jednak lekarze przystąpią do stosowania terapii BNCT w szpitalach, muszą przejść odpowiednie szkolenia na stanowiskach treningowych i badawczych, które obecnie znajdują się przy nielicznych reaktorach jądrowych na całym świecie. Wkrótce dołączy do nich instytut w Świerku" - stwierdziło NCBJ.

Wprowadzenie terapii BNCT w Polsce umożliwi nie tylko szkolenie specjalistów, ale także badania nad związkami boru, wiązką neutronów epitermicznych, wyszukiwanie optymalnych algorytmów planowania terapii, testowanie osłon i materiałów na nie oraz przyrządów dozymetrycznych oraz badania na hodowlach komórkowych i opracowanie metod zwalczania przetrwalników opryszczki oraz pasożytów, np. nicieni.

MW