Unia goni USA, ale Korea Południowa zwiększa dystans

Zdjęcie

Unia goni USA, ale Korea Południowa zwiększa dystans

/123RF/PICSEL

Jak wynika z obliczeń "European Innovation Scoreboard 2016" stopień innowacyjności Unii Europejskiej jako liczony jako średnia jej członków, jest niższy niż w USA, Japonii czy Korei Południowej, ale w ciągu ostatnich 8 lat dystans pomiędzy UE, USA i Japonią znacznie się skrócił. Za to Korea Południowa znacznie poprawiła swoje wskaźniki innowacyjności i to w szybszym tempie niż Unia Europejska. Co ciekawe, coraz lepsze wyniki w zakresie innowacyjności maja także Chiny - stopa wzrostu innowacyjności w tym państwie jest pięciokrotnie wyższa niż w UE, jednak Unia nadal posiada nad nimi w tym zakresie druzgocącą przewagę. Dowodzą tego choćby problemy z konstrukcją pierwszego turbinowego silnika lotniczego opracowanego całkowicie w Chinach, podczas gdy firmy europejskie pracują już nad perspektywicznym turbinowym silnikiem lotniczym o bardzo niskim spalaniu w ramach projektu LEMTEC i jego następców (uczestniczy w nim także warszawski Instytut Lotnictwa).

Zdjęcie

(oś Y – sumaryczny wskaźnik innowacyjności; oś X – państwa UE)

/ 

"Państwa i regiony znajdujące się w czołówce innowatorów wspierają rozwój innowacyjności poprzez szeroki wachlarz strategii, od inwestycji po edukację, od elastycznych warunków pracy po zapewnienie administracji publicznej, która docenia znaczenie przedsiębiorczości i innowacyjności. Komisja realizuje swoją część tego zadania, propagując innowacyjność także w wielu różnych obszarach polityki. Dodatkowo pracujemy również nad poprawą dostępu do finansowania prywatnego poprzez takie inicjatywy, jak plan inwestycyjny dla Europy, opiewający na 315 mld euro, oraz unia rynków kapitałowych. Powołujemy także nową Europejską Radę ds. Innowacji." - powiedział w trakcie oficjalnego ogłoszenia analizy Carlos Moedas, komisarz ds. badań, nauki i innowacji.

Według analizy "European Innovation Scoreboard 2016", po raz kolejny liderem innowacji w ramach Unii Europejskiej została Szwecja z wynikiem 0,703. Za nią uplasowały się: Dania (0,700), Finlandia (0,649), Niemcy (0,63155) i Holandia (0,6315). Według podziału na wybrane obszary innowacji liderami zostały: Szwecja w dziedzinie zasobów ludzkich i jakości akademickich badań naukowych, Finlandia dla finansowych warunków ramowych, Niemcy jeśli chodzi o prywatne inwestycje w innowacje, Belgia - sieci innowacji i współpraca w zakresie innowacji; oraz Irlandia - innowacje w małych i średnich przedsiębiorstwach. Do państw najszybciej zwiększających swój poziom innowacyjności należą z kolei: Łotwa, Malta, Litwa, Holandia i Wielka Brytania.

Jednak najbardziej innowacyjnym państwem Europy jako kontynentu pozostaje Szwajcaria z wynikiem 0,79139, zaś najmniej innowacyjnym - Ukraina z wskaźnikiem 0,17835. Odnotowano dwie zmiany w porównaniu z zeszłorocznym sprawozdaniem: Łotwa przeszła do grupy umiarkowanych innowatorów, a Niderlandy dołączyły do liderów innowacji.

Analiza "European Innovation Scoreboard 2016" jest bardzo wszechstronna, stanowi bowiem średnią z pomiaru wartości 25 wskaźników, które z kolei składają się z trzech grup głównych orz 8 tzw. wymiarów innowacji. Główne czynniki innowacji, pozostające poza kontrola przedsiębiorstw to: zasoby ludzkie, otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań oraz finansowanie i wsparcie. działania przedsiębiorstw, prowadzone na ich szczeblu, dotyczące wprowadzania innowacji to inwestycje przedsiębiorstw, powiązania i przedsiębiorczość oraz aktywa intelektualne. Wreszcie rezultaty tych działań na szczeblu firm dają takie wskaźniki jak innowatorzy oraz skutki ekonomiczne.

Pod względem wyników, państwa podzielono na cztery grupy, na podstawie sumarycznego, zbiorczego wskaźnika innowacyjności. Dania, Finlandia, Niemcy, Niderlandy i Szwecja to liderzy innowacji, których wyniki w zakresie innowacji są zdecydowanie powyżej średniej UE. Austria, Belgia, Francja, Irlandia, Luksemburg, Słowenia i Wlk.Brytania to "silni innowatorzy" o wynikach w zakresie innowacji powyżej lub blisko średniej UE. Wyniki Chorwacji, Cypru, Czech, Estonii, Grecji, Węgier, Włoch, Litwy, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Słowacji i Hiszpanii są poniżej średniej UE. Państwa te zaliczono zatem do grupy "umiarkowanych innowatorów". Bułgaria i Rumunia to "słabi innowatorzy" o wynikach w zakresie innowacji zdecydowanie poniżej średniej UE.

Po raz pierwszy w zestawieniu EIS 2016 uwzględniono silnego innowatora, jakim jest Izrael oraz słabego innowatora - Ukrainę. Nastąpiła też znaczna poprawa wyników Turcji, co spowodowało, że państwo to przeszło z grupy słabych innowatorów do grupy innowatorów umiarkowanych.

W ciągu ostatnich 8 lat (2008-2015) w 21 państwach Unii Europejskiej oraz w samej UE jako całości, działania proinnowacyjne dały pozytywne rezultaty, przy czym największą poprawę osiągnięto na Łotwie i Malcie. Jednak w aż 7 państwach członkowskich długoterminowa stopa wzrostu innowacyjności była ujemna, zaś najgorszy wynik w tym zakresie odnotowano w Rumunii.

"Chcę, by Europa była miejscem, gdzie innowacyjne MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up świetnie prosperują i zwiększają skalę swojej działalności w ramach jednolitego rynku. Wymaga to skoordynowanych wysiłków. Na szczeblu UE musimy uprościć regulacje dotyczące VAT, dostosować przepisy w zakresie niewypłacalności, ułatwić dostęp do informacji na temat wymogów regulacyjnych i wypracować przejrzyste ramy prawa własności intelektualnej odpowiadające potrzebom MŚP. Musimy także nieprzerwanie dostosowywać jednolity rynek, tak aby znalazły na nim miejsce innowacyjne modele usług, takie jak gospodarka na zasadach współkonsumpcji." - powiedziała na prezentacji raportu Elżbieta Bieńkowska, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP.

Patrząc na wyniki innowacyjności w latach przed i po 2012 roku, widoczne jest jednak odwrócenie tendencji powodujące ujemny wzrost innowacyjności w latach 2012-2015. Wystąpił on aż w 17 państwach członkowskich, co oznacza, że proces wyrównywania różnic w państwach UE uległ wyraźnemu zahamowaniu. Co ciekawe, jak wynika z analizy, różnice w wynikach dla poszczególnych wskaźników innowacji są najmniejsze w przypadku liderów innowacji. Prawdopodobnie więc zrównoważony system innowacji jest niezbędny do osiągnięcia bardzo dobrych wyników.

W tegorocznej analizie EIS 2016 po raz pierwszy zamieszczono perspektywiczną analizę przedstawiającą trendy dotyczące innowacyjności na terenie całej UE. Dla 20 wskaźników możliwe okazało się dokonanie wiarygodnych obliczeń dotyczących oczekiwanych zmian krótkoterminowych, przy czym w przypadku 15 wskaźników oczekuje się wzrostu innowacyjności, a tylko w przypadku trzech jej spadku. Ogólnie rzecz biorąc, należy oczekiwać, że wskaźnik innowacyjności w Unii Europejskiej, w ciągu dwóch następnych lat wykaże silny wzrost, wynoszący średnio 2,5 proc. Jeśli chodzi o konkurentów UE, spadać będzie różnica pomiędzy Unią, a USA i Japonią oraz pomiędzy UE, a Chinami. Rosnąc będzie za to dystans miedzy Unią Europejską a Koreą Południową, która dołączy do państw o najwyższym wskaźniku innowacyjności.

Na tle Unii Europejskiej Polska jest umiarkowanym innowatorem, a jej pozycja jest według wskaźników EIS 2016 dość słaba. Polski wynik to 0,29175. Duża jest różnica pomiędzy naszym krajem a wyprzedzającą ją Serbia z wynikiem 0,32475. Wyprzedzają nas także inne kraje Środkowej Europy: Słowacja (wskaźnik 0,35010) Węgry (0,35458), Czechy (0,43361) i Estonia (z wynikiem 0,44893). Raport odnotowuje iż wydajność innowacyjna w stosunku do 2008 roku "wzrosła marginalnie", zaś w stosunku do 2009 roku spadła z 59 proc. do 56 proc. w 2015 roku. Polska znajduje się poniżej średniej UE dla takich wskaźników jak "otwarty, doskonały i atrakcyjny system badawczy" oraz "powiązania i przedsiębiorczość". Największa różnica występuje przy tym dla takich wskaźników jak liczba studentów studiów doktoranckich z krajów poza UE, publikacje wspólne naukowców oraz osób z firm, aplikacje patentowe pozakrajowe. Wzrost wystąpił za to w "działaniach wspólnych" oraz "niebadawcze wydatki na badania i rozwój"; najsilniejszy wykazały takie wskaźniki jak "wydatki na badania i rozwój w sektorze biznesowym" oraz przychody z patentów zewnętrznych" (po 15 proc.). Z kolei największy spadek widoczny był we wskaźniku "współpraca małych i średnich przedsiębiorstw z innymi uczestnikami rynku" (-12 proc.) "innowacje firm MSP w zakresie marketingu i organizacji (-9,7 proc.). Mimo wszystko indeks innowacyjności, według raportu, powinien w Polsce w ciągu najbliższych dwóch lat wzrosnąć z 0,292 do 0,305. Czy jednak wystarczy to do zachowania pozycji w grupie umiarkowanych innowatorów, w której polska zajmuje pozycję piąta od końca i jest wyprzedzana przez 12 innych państw - według analityków UE, trudno przewidzieć.

Zdjęcie

 

/ 

Marek Wenden